Kolana kanalizacyjne do rur zewnętrznych - kiedy warto wybrać większą średnicę?

Dlaczego w niektórych instalacjach kanalizacji zewnętrznej problemy z drożnością pojawiają się znacznie częściej niż w innych? Kluczem często okazuje się nie tyle jakość samych rur czy ich montaż, co prawidłowy dobór średnicy i przemyślane zaprojektowanie całej instalacji. To właśnie te decyzje mają bezpośredni wpływ na to, czy system poradzi sobie z ilością odprowadzanych ścieków i zachowa sprawność przez długie lata.

W tym artykule podpowiadamy, kiedy warto zdecydować się na większą średnicę, jak technicznie obliczyć przepływ ścieków i na tej podstawie dobrać odpowiednie rury i kolana kanalizacyjne, a także dlaczego to właśnie kolana są najczęstszym punktem krytycznym każdej sieci.

Jeśli zastanawiasz się, jakie kolano kanalizacyjne zewnętrzne najlepiej sprawdzi się w Twojej inwestycji, zapraszamy do naszej kategorii produktowej: Kolana kanalizacji zewnętrznej. Znajdziesz tam szeroki wybór kształtek o różnych średnicach i kątach, dzięki którym bez trudu dopasujesz elementy do konkretnej sytuacji. Postaw na trwałość, szczelność i odporność na uszkodzenia mechaniczne, wybierając sprawdzone produkty do swojej kanalizacji zewnętrznej.

Dlaczego średnica kolana kanalizacyjnego ma znaczenie?

W każdej instalacji kanalizacyjnej zewnętrznej jednym z kluczowych czynników wpływających na sprawność i bezpieczeństwo systemu jest odpowiedni dobór średnicy przewodów. To właśnie na odcinkach zmiany kierunku przepływu najczęściej dochodzi do zakłóceń, gromadzenia się zanieczyszczeń oraz awarii. Zbyt mały przekrój rur to częsta przyczyna problemów z drożnością, które mogą skutkować kosztownymi naprawami i koniecznością interwencji serwisowych.

W systemach kanalizacji zewnętrznej najczęściej stosuje się rury o średnicy 110 mm, które sprawdzają się w przypadku niewielkich budynków mieszkalnych i standardowych przepływów bytowych. Jednak w przypadku większych instalacji dostępne są również średnice 160 mm i 200 mm, które znacząco zwiększają przepustowość i bezpieczeństwo całego systemu. Za większe średnice uznaje się te od 160 mm wzwyż – stosowane wszędzie tam, gdzie ilość odprowadzanych ścieków lub długość instalacji wymaga lepszej wydajności hydraulicznej.

Dobór odpowiedniej średnicy przekłada się bezpośrednio na żywotność i bezawaryjność kanalizacji. Im większy przekrój, tym mniejsze ryzyko tworzenia się zatorów i większa odporność systemu na wahania przepływu, gromadzenie osadów i ewentualne spiętrzenia ścieków.

Kiedy warto postawić na kolano kanalizacyjne 160 mm lub 200 mm?

Choć kolano kanalizacyjne 110 mm to najczęściej wybierane rozwiązanie w standardowych instalacjach kanalizacji zewnętrznej, nie zawsze jest to wybór wystarczający. W przypadku większych obiektów lub bardziej wymagających warunków stosowanie większych średnic, takich jak kolano kanalizacyjne 160 mm czy nawet kolano kanalizacyjne 200 mm, przynosi wymierne korzyści techniczne.

Dla zobrazowania różnicy:

• Rura o średnicy 110 mm pozwala na odprowadzenie około 5–7 litrów ścieków na sekundę przy standardowym spadku 2%.

• Rura o średnicy 160 mm zwiększa przepustowość nawet do 15–20 litrów na sekundę, co oznacza niemal trzykrotny wzrost wydajności.

• Z kolei rura o średnicy 200 mm umożliwia przepływ nawet 28–35 litrów na sekundę, co czyni ją optymalnym rozwiązaniem dla największych obiektów lub długich odcinków sieci kanalizacyjnej.

Większe średnice są szczególnie wskazane w przypadku:

• obiektów wielorodzinnych, budynków użyteczności publicznej, zakładów przemysłowych,

• systemów o długich trasach rur kanalizacji zewnętrznej, gdzie rosną opory przepływu,

• instalacji, w których występuje podwyższone ryzyko obecności osadów, tłuszczów lub części stałych,

• sytuacji wymagających zwiększonej odporności na spiętrzenia lub nierównomierne natężenie przepływu.

Decydując się na kolano kanalizacyjne 160 mm lub 200 mm, inwestor zyskuje nie tylko większą przepustowość, ale również znacząco podnosi poziom bezpieczeństwa i minimalizuje ryzyko wystąpienia awarii w przyszłości. Warto pamiętać, że w kontekście całej sieci kanalizacyjnej to właśnie kolana i łączenia są najczęstszymi punktami krytycznymi, które wymagają szczególnie przemyślanego doboru średnicy.

Jak dobrać średnicę rur i kolan kanalizacji zewnętrznej?

Wiesz już, że zastosowanie większych średnic, takich jak rury i kolana kanalizacyjne 160 mm czy rury i kolana kanalizacyjne 200 mm, pozwala na bezpieczne odprowadzanie większych ilości ścieków i zmniejsza ryzyko zatorów. Warto jednak przyjrzeć się temu, jak technicznie powinno się dobierać średnicę przewodów zewnętrznych i kiedy ich zastosowanie rzeczywiście ma uzasadnienie.

Krok 1: Obliczenie przepływu z przyłączy wewnętrznych

Punktem wyjścia jest określenie ilości ścieków, jakie mogą napływać do kanalizacji zewnętrznej. W tym celu wykorzystuje się tzw. jednostkowe natężenie przepływu (DU), które przypisuje się każdemu urządzeniu sanitarnemu według normy PN-EN 12056.

Przykładowe wartości DU:

• Miska ustępowa – 2,5 l/s,

• Prysznic – 0,6 l/s,

• Wanna – 0,8 l/s,

• Zlewozmywak, umywalka – 0,5 l/s.

Aby oszacować łączny przepływ z kilku mieszkań, należy zsumować wartości DU z wszystkich przyłączy i zastosować współczynnik napełnienia, przyjmowany standardowo na poziomie 50%.

Przykład:

Jeśli mamy 6 mieszkań, z których każde posiada:

• 1 miskę ustępową (2,5 l/s),

• 1 prysznic (0,6 l/s),

• 1 wannę (0,8 l/s),

to sumaryczny DU dla jednego mieszkania wynosi 3,9 l/s. Dla 6 mieszkań:
3,9 l/s × 6 = 23,4 l/s.
Po uwzględnieniu współczynnika 0,5:
23,4 l/s × 0,5 = 11,7 l/s jako projektowy przepływ.

Krok 2: Dobór średnicy rur i kolan kanalizacyjnych

Na podstawie obliczonego przepływu należy dobrać odpowiednią średnicę rur i kolan kanalizacyjnych:

• Rury i kolana kanalizacyjne 110 mm obsługują przepływy do około 5–7 l/s — idealne dla domów jednorodzinnych lub małych budynków z kilkoma odpływami sanitarnymi.

• Rury i kolana kanalizacyjne 160 mm są stosowane, gdy projektowe przepływy sięgają 10–20 l/s — sprawdzają się w budynkach wielorodzinnych, większych obiektach komercyjnych czy magazynach.

• Rury i kolana kanalizacyjne 200 mm pozwalają na odprowadzenie ścieków przy przepływach rzędu 20–28 l/s, a nawet wyższych — to rozwiązanie dla dużych osiedli, kompleksów przemysłowych lub długich odcinków kanalizacji zewnętrznej.

Krok 3: Długość odcinków i znaczenie kąta kolan

W kanalizacji zewnętrznej długość przewodów ma duży wpływ na sprawność odprowadzania ścieków. Im dłuższy odcinek rur, tym większe są tzw. straty hydrauliczne — ścieki napotykają naturalny opór i stopniowo tracą prędkość przepływu. Przy zbyt małej średnicy rur może to prowadzić do spiętrzania się nieczystości i odkładania się osadów, zwłaszcza gdy ścieki muszą pokonać większą odległość lub pochodzić z wielu źródeł jednocześnie.

W takich sytuacjach warto rozważyć zastosowanie większej średnicy rur i kolan kanalizacyjnych, np. 160 mm lub 200 mm. Pozwalają one na odprowadzenie większej ilości ścieków bez ryzyka przeciążenia systemu i ułatwiają utrzymanie drożności na dłuższych odcinkach. Trzeba jednak pamiętać, że większa średnica nie zawsze oznacza lepsze rozwiązanie — przy bardzo małych przepływach zbyt duża rura może spowodować spowolnienie ścieków i zwiększyć ryzyko powstawania osadów. Dlatego średnicę należy dobierać na podstawie rzeczywistej ilości odprowadzanych ścieków oraz długości odcinka.

Równie istotnym elementem jest kąt załamania kolan kanalizacyjnych. Im ostrzejszy kąt (np. 90°), tym większy opór dla przepływających ścieków i większe ryzyko tworzenia się zatorów właśnie w tym miejscu. Dlatego tam, gdzie to możliwe, warto stosować kolana o łagodniejszych kątach, takich jak 30°, 45° lub 67,5°, które pozwalają ściekom płynąć swobodniej i zmniejszają ryzyko zatrzymywania się zanieczyszczeń.

Więcej o tym, jak dobierać kąty kolan kanalizacyjnych, aby instalacja była drożna i bezawaryjna, znajdziesz w naszym artykule:

👉 Kąty i średnice kolan w kanalizacji zewnętrznej – jak wpływają na przepływ i drożność?

Postaw na sprawdzone produkty z Epicentra – skompletuj całą kanalizację zewnętrzną i wewnętrzną w jednym miejscu

Prawidłowy dobór średnicy rur i kolan kanalizacyjnych ma kluczowe znaczenie dla sprawnego i bezawaryjnego działania każdej instalacji kanalizacji zewnętrznej. Zbyt małe średnice przewodów mogą prowadzić do spiętrzeń, odkładania się zanieczyszczeń i powstawania kosztownych awarii. Z kolei dobranie średnicy adekwatnej do ilości odprowadzanych ścieków i długości odcinków pozwala uniknąć problemów i zapewnić stabilną pracę całego systemu.

Pamiętaj również, że to właśnie kolana kanalizacyjne są jednym z najbardziej newralgicznych punktów każdej sieci — warto zwrócić uwagę nie tylko na ich średnicę, ale i na kąt załamania, który ma bezpośredni wpływ na płynność przepływu i ryzyko powstawania zatorów.

Jeśli planujesz budowę lub modernizację instalacji, zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą w kategorii Kanalizacja zewnętrzna. Oferujemy nie tylko szeroki wybór kolan kanalizacji zewnętrznej, ale także wszystkie niezbędne komponenty do budowy kompletnej sieci kanalizacyjnej — zarówno kanalizacji zewnętrznej, jak i kanalizacji wewnętrznej. Wybierając sprawdzone produkty, zyskujesz pewność trwałości, szczelności i bezpieczeństwa na lata.